انواع داربست فلزی

داربست فلزی یکی از ابزارهای اساسی در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی است که امکان دسترسی به نقاط مرتفع و ایجاد سازه‌های موقت را فراهم می‌کند. انواع داربست فلزی به دلیل استحکام بالا، نصب آسان و ایمنی بیشتر نسبت به داربست‌های چوبی، به عنوان گزینه‌ای محبوب در بین پیمانکاران و مهندسان شناخته می‌شوند.

در این مقاله از پروفیل فولادی، به بررسی کامل و جامع انواع داربست فلزی خواهیم پرداخت، کاربردها، مزایا و معایب هر کدام را بررسی می‌کنیم و نکات ایمنی و نحوه نصب را به شما آموزش خواهیم داد.

انواع داربست فلزی و کاربردهای آن‌ها

داربست‌های فلزی به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی این انواع می‌پردازیم:

1. داربست فلزی مثلثی
2. داربست فلزی چکشی
3. داربست فلزی مدولار (کاپلاک)

این سه نوع داربست فلزی پرکاربردترین مدلها در صنعت ساخت و ساز هستند که بسته به نوع پروژه و ارتفاع مورد نظر انتخاب می‌شوند.

داربست فلزی مثلثی

داربست فلزی مثلثی از سازه‌های مستحکم و پایداری تشکیل شده که معمولا در پروژه‌های بزرگ مانند پل‌سازی و ساختمان‌های مرتفع استفاده می‌شود. از ویژگی‌های این نوع داربست می‌توان به قابلیت تحمل بارهای سنگین، نصب سریع و آسان و پایداری بالا در برابر باد و لرزش اشاره کرد.

مزایای استفاده از آن شامل امکان استفاده چندباره بدون تغییر در کیفیت، اتصال قطعات به‌صورت مکانیکی و محکم، و کاهش زمان نصب نسبت به سایر انواع است. با این حال، معایب داربست مثلثی وزن بالای آن نسبت به داربست‌های مدولار و نیاز به فضای بیشتر برای نصب می‌باشد.

داربست فلزی چکشی

داربست فلزی چکشی یکی دیگر از انواع داربست فلزی است که بیشتر در پروژه‌های ساختمانی مرتفع مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویژگی‌های بارز این داربست شامل اتصال با گیره‌های چکشی، قابلیت تنظیم ارتفاع به‌سادگی و امکان استفاده در سطوح ناهموار است. مزایای آن شامل نصب و جداسازی آسان، پایداری بیشتر در سطوح غیرهموار و مقاومت در برابر زنگ‌زدگی است. از معایب داربست چکشی می‌توان به نیاز به تخصص بیشتر در نصب و هزینه بالاتر نسبت به داربست مثلثی اشاره کرد.

داربست فلزی مدولار (کاپلاک)

داربست فلزی مدولار که به کاپلاک نیز معروف است، از قطعات مدولار تشکیل شده که به راحتی به یکدیگر متصل می‌شوند و این نوع داربست به دلیل ساختار خاص، زمان نصب بسیار کوتاهی دارد. ویژگی‌های اصلی آن شامل وزن سبک و استحکام بالا، قابلیت جابه‌جایی آسان و مناسب بودن برای پروژه‌های کوچک و بزرگ است. مزایای استفاده از داربست مدولار شامل سرعت بالا در نصب و جداسازی، ایمنی بالا در کار و سازگاری با انواع پروژه‌ها است. با این حال، معایب آن شامل هزینه اولیه بالا و نیاز به دقت بیشتر در مونتاژ قطعات می‌باشد.

مقایسه انواع داربست فلزی از نظر ساختار و مقاومت

در جدول زیر، مقایسه‌ای از ویژگی‌های کلیدی انواع داربست فلزی آورده شده است:

نحوه نصب انواع داربست فلزی

برای نصب انواع داربست فلزی، باید مراحل مشخصی را طی کرد.

آماده‌سازی محل نصب

اولین قدم در نصب انواع داربست فلزی، آماده‌سازی دقیق محل مورد نظر است. در این مرحله، باید اطمینان حاصل شود که سطح زمین در محل نصب کاملا صاف و تراز بوده و از استحکام کافی برای تحمل وزن داربست و بار کاری اطمینان داشته باشد. هرگونه ناهمواری یا ضعف در زمین باید قبل از شروع کار اصلاح شود.

قرار دادن پایه‌ها

پس از آماده‌سازی محل، نوبت به قرار دادن پایه‌های اصلی داربست می‌رسد. این پایه‌ها باید با دقت و طبق نقشه‌های اجرایی، با فاصله‌های مشخص و دقیق نسبت به یکدیگر نصب شوند تا پایداری و تراز بودن کلی سازه تضمین شود. استفاده از بیس‌پلیت‌ها (صفحات پایه) برای توزیع وزن روی سطح زمین الزامی است.

اتصال قطعات فلزی

در این مرحله، قطعات مختلف فلزی داربست شامل لوله‌های عمودی (استاندارد)، لوله‌های افقی (لجر) و مایل (بریس) با استفاده از گیره‌های مخصوص (کلمپ یا بست) و پیچ و مهره‌های استاندارد به یکدیگر متصل می‌شوند. ترتیب و نحوه اتصال قطعات باید بر اساس دستورالعمل‌ها و نکات ایمنی انجام گیرد.

تثبیت اتصالات

پس از اتمام مراحل اتصال قطعات، بسیار حیاتی است که از محکم بودن و سفت بودن تمامی اتصالات اطمینان حاصل شود. بررسی دقیق گیره‌ها و پیچ‌ها برای اطمینان از اتصال صحیح و محکم آن‌ها ضروری است. این کار باعث می‌شود داربست در برابر نیروهای جانبی مانند باد و همچنین لرزش‌های احتمالی کاملاً مقاوم و پایدار باشد و از بروز حوادث جلوگیری شود.

نکات ایمنی در استفاده از داربست فلزی

استفاده از انواع داربست فلزی نیازمند رعایت نکات ایمنی خاصی است تا از بروز حوادث جلوگیری شود. عدم رعایت این اصول ممکن است به آسیب‌های جدی یا حتی مرگ منجر شود. در ادامه به مهم‌ترین نکات ایمنی اشاره می‌کنیم:

1. بررسی اتصالات: قبل از استفاده از داربست، تمامی پیچ‌ها، مهره‌ها و بست‌ها باید محکم و درست بسته شده باشند.
2. استفاده از تجهیزات ایمنی: استفاده از کلاه ایمنی، دستکش و کفش مناسب در زمان نصب و استفاده از داربست ضروری است.
3. بار مجاز: هر داربست فلزی دارای ظرفیت مشخصی برای تحمل وزن است. از قرار دادن بار اضافه بر روی آن خودداری کنید.
4. فاصله از سیم‌های برق: حتما داربست فلزی باید حداقل یک متر از سیم‌های برق فاصله داشته باشد تا خطر برق گرفتگی کاهش یابد.
5. آزمایش پایداری: پس از نصب، پایداری و تعادل داربست باید بررسی شود تا از لرزش‌های ناخواسته جلوگیری شود.
6. نصب در سطوح محکم: داربست‌ها باید بر روی سطوح صاف و محکم قرار گیرند تا از واژگونی جلوگیری شود.

بازرسی و نگهداری داربست فلزی

انواع داربست فلزی برای حفظ ایمنی و دوام نیاز به بازرسی و نگهداری منظم دارند. عدم بازرسی‌های دوره‌ای می‌تواند منجر به خرابی یا حوادث ناگوار شود. مراحل بازرسی:

1. بازرسی روزانه: قبل از شروع کار، تمامی اتصالات و قطعات باید بررسی شوند.
2. بازرسی هفتگی: تمامی بست‌ها، پیچ‌ها و پایه‌های داربست باید به‌دقت چک شوند.
3. بازرسی پس از شرایط آب و هوایی شدید: پس از باران‌های شدید، طوفان یا زلزله، داربست باید دوباره بررسی شود تا از استحکام آن اطمینان حاصل گردد.
4. بازرسی دوره‌ای: هر سه ماه یکبار، تمامی بخش‌های داربست از جمله زنگ زدگی، خوردگی و شکستگی‌ها بررسی و تعمیر شوند.

تأثیر شرایط آب و هوایی بر انواع داربست فلزی

انواع داربست فلزی ممکن است در شرایط آب و هوایی مختلف تحت تأثیر قرار بگیرند. برای مثال:

برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، می‌توان از رنگ‌های ضد زنگ و اسپری‌های محافظ استفاده کرد.

مزایا و معایب استفاده از داربست فلزی

استفاده از انواع داربست فلزی در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی دارای مزایا و معایب مشخصی است که به شرح زیر است:

مزایا:

• استحکام و پایداری بالا: داربست‌های فلزی به دلیل جنس مقاوم خود، توانایی تحمل وزن‌های بالا را دارند.
• نصب سریع و آسان: نسبت به داربست‌های چوبی، نصب آن‌ها سریع‌تر و با دقت بیشتری انجام می‌شود.
• عمر طولانی: اگر به درستی نگهداری شوند، عمر طولانی‌تری نسبت به سایر انواع داربست دارند.
• قابلیت بازیافت: پس از استفاده، می‌توان قطعات فلزی را بازیافت کرد که از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است.

معایب:

• وزن زیاد: داربست‌های فلزی نسبت به نوع چوبی سنگین‌تر هستند و حمل و نقل آن‌ها کمی دشوار است.
• زنگ زدگی در محیط‌های مرطوب: اگر در معرض آب و رطوبت قرار بگیرند، ممکن است دچار زنگ زدگی شوند.
• هزینه اولیه بالا: خرید و نصب آن‌ها به سرمایه بیشتری نسبت به داربست‌های چوبی نیاز دارد.

تفاوت داربست فلزی و داربست چوبی

داربست‌های فلزی و چوبی هر دو در صنعت ساخت و ساز استفاده می‌شوند اما تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند:

انواع داربست فلزی با توجه به استحکام، ایمنی و قابلیت استفاده در پروژه‌های مختلف، انتخاب مناسبی برای ساخت و سازهای مرتفع و پیچیده هستند. با رعایت نکات ایمنی و بازرسی‌های دوره‌ای، می‌توان از بروز حوادث جلوگیری کرد و عمر مفید آن‌ها را افزایش داد.