کلاف بندی چیست؟
کلاف بندی ساختمان، فونداسیون یا پی پایین ترین بخش ساختمان می باشد که دیگر اجزای سازه بر روی آن قرار می گیرد. کلیه نیروهای وارد بر ساختمان به فونداسیون منتقل شده و در آخر به زمین انتقال می یابد. ولی اگر در ساختمان پی ها مجزا از همدیگر باشند امکان حرکت نسبی آنها در شرایط گوناگون بارگذاری و یا زلزله وجود دارد. در این شرایط عملکرد سازه تحت تاثیر قرار داده می شود.به همین دلیل در سالهای اخیر برای اتصال پی های منفرد به همدیگر و یکپارچه نمودن کل پی از شناژ یا کلاف به کار می رود.
شناژ ساختمان موجب می شود که کل سازه در مقابل نیروهای وارد شده بصورت یک مجموعه ی یکپارچه عمل نماید. تمامی نشست ها یکنواخت شده و نیروهایی نظیر باد و زمین لرزه در صورتی که به یک نقطه از ساختمان وارد شود به کلیه قسمت ها منتقل می گردد و از شدت نیرو کاسته می شود و مانع از وارد شدن خسارات شدید می گردد.
انواع کـلاف بندی ساختمان
ساختمان های کلاف بندی شده از آجر، سنگ، بلوک سیمانی و یا ترکیبی از آن ها ساخته می شود. کلاف ها به دو دسته افقی و عمودی تقسیم بندی می گردند. و اغلب از بتن مسلح شده با میلگرد در ساخت آن به کار برده می شود.
کلاف بندی افقی چیست؟
به کمک کلاف بندی افقی اجزای جدا از هم در فونداسیون به یکدیگر متصل می گردند بدین ترتیب نیروهای وارد شده در کلیه قسمت های فونداسیون ساختمان توزیع می گردد و از تجمع آن در یک نقطه جلوگیری به عمل می آید.
استفاده از کلاف های افقی بصورت ضربدری یا خرپا در میان ستون های فونداسیون ساختمان نقش بسیاری مهمی در ضد زلزله شدن آن ایفا می نماید. در شرایط زمین لرزه یا دیگر نیروهای ناشی از عوامل طبیعی ارتعاشاتی که به قسمت های گوناگون فونداسیون وارد می گردد بوسیله کلاف های افقی کاهش یافته و نیروها به زمین منتقل می گردد. کلاف افقی در ساختمان وظیفه ی تحمل دو دسته از نیروها را برعهده دارد:
- نیروهای کششی حاصل از وزن ساختمان
- نیروهی وارد شده از سمت ستون های عمودی فونداسیون ساختمان
کلاف بندی قائم یا عمودی چیست؟
از کلاف عمودی بیشتر در ساختمان های چند طبقه استفاده می شود. کلاف عمودی به منظور اتصال کلاف های افقی به کار می رود. ساختار کلاف های عمودی به صورتی می باشد که از پایین به فونداسیون ساختمان متصل شده و از بالا به کلاف افقی متصل می گردد. در اینجا لازم به ذکر است که کلاف عمودی یکی از اجزای اساسی ساختمان نیست و میتواند وجود نداشته باشد ولی در صورتی که در ساختمان کلاف افقی وجود داشته باشد از کلاف عمودی هم به کار می رود. کلاف عمودی نیز همانند کلاف افقی از تجمع نیروهای ساختمان در یک نقطه جلوگیری می نماید و به همین علت نقش خیلی مهمی در انتقال نیروهای ناشی از باد و زلزله بر عهده دارد و باعث پایداری بیشتر ساختمان می شود.
نقش میلگرد در کـلاف بندی
کلاف افقی بایستی برای دیوارهای باربر در یک سطح زیر دیوار و زیر سقف اجرا شود. در زیر دیوار بایستی از بتن مسلح استفاده شده و عرض آن از عرض دیوار یا 25 سانتیمتر کم تر نباشد. همچنین ارتفاع کلاف نباید از 1.5 برابر عرض دیوار و یا 25 سانتیمتر کمتر باشد. در زیر سقف اگر از بتن مسلح استفاده شده است نباید عرض کلاف از عرض دیوار کم تر باشد. ولی در دیوارهای خارجی برای نماسازی عرض کلاف میتواند تا حداکثر 12 سانتی متر از عرض دیوار کم تر باشد. ولی به هیچ عنوان نباید عرض کلاف از 20 سانتی متر کم تر باشد. ارتفاع کلاف نیز از 20 سانتیمتر نباید کم تر باشد.
ولی میلگرد نقش خیلی مهمی در ساخت کلاف دارد. همانگونه که گفته شده از بتن مسلح در سیستم کلاف بندی به کار می رود. میلگرد نقش تقویت کننده کلاف را برعهده دارد. میلگرد های طولی که در کلاف بندی به کار می رود با از جنس میلگرد آجدار با حداقل سایز 10 باشند. میلگردهای طولی در کلاف افقی بایستی در چهار ضلعی کلاف قرار گرفته و با بتن پوشیده شوند. اگر عرض کلاف افقی از 35 سانتی متر بیشتر است تعداد میلگردها بایستی تا 6 یا بیشتر افزایش یابد. ولی بایستی دقت شود که فاصله میان دو میلگرد که در کنار همدیگر قرار دارند در هیچ شرایطی از 25 سانتی متر بیشتر نشود.
جهت اتصال میلگردهای طولی به همدیگر از خاموت یا تنگ ساده با قطر حداقل 6 میلی متر به کار می رود. فاصله ی میان خاموت ها نباید از ارتفاع کلاف یا 25 سانتی متر بیشتر شود.
در هنگام تقاطع کلاف ها بایستی حداقل 50 سانتی متر همپوشانی در نظر گرفته شود تا اتصال بین کلاف ها به درستی انجام شود. عبور دادن تاسیسات با قطر بیشتر از یک ششم عرض کلاف از داخل کلاف مجاز نیست. عبور تاسیسات نباید موجب قطع شدن میلگردها شود.
محاسبه هزینه های کلـاف بندی
هزینه کلاف بندی مطابق با میزان مصالحی که مورد استفاده قرار میگرد مشخص می شود. میزان مصالح نیز به متراژ و نقشه ی سازه بستگی دارد. مشخص است که اگر ساختمان زیر بنا و همچنین تعداد طبقات بیشتری داشته باشد نیاز به مصالح بیشتری برای کلاف بندی دارد.