میلگرد سنجاقی در ساختمان سازی برای مقاومت در برابر نیروهای برشی به کار می رود . در ساختمان های چند طبقه بتنی ، سازه های کشاورزی ، پل ها ، سدها و… برای زیر سازی و دوام بیشتر از آرماتور سنجاقی می توان به کار برد . همچنین در تعداد زوج و به صورت عمود که اغلب در ستون و دیوارهای سازه به کار برده می شود . این میلگرد در سه نوع متفاوت در کارگاههای ساختمانی تولید می گردد که بر اساس نوع خمش و زاویه خمیدگی نوع آنها مشخص می گردد .
میلگرد سنجاقی چیست ؟
میلگرد سنجاقی برای مقاومت در مقابل نیرو های برشی مورد استفاده قرار داده می شود . شکل ظاهری آرماتور سنجاقی دارای یک میلگرد طولی با دو انتهای خم با زاویه متفاوت است . انواع میلگرد سنجاقی به سه شکل می باشد و مورد استفاده قرار می گیرند میلگرد‌سنجاقی استاندارد که در هر دو طرف با خم نود درجه برش داده می شود . میلگرد دوخت ستون استاندارد معمولا به صورتی ساخته می شوند که اندازه خم میلگرد در هر سمت دوازده برابر قطر میلگرد باشد . همچنین میلگرد سنجاقی نیمه استاندارد که در این نوع میلگرد در یک طرف با خم 90 درجه و در طرف دیگر با خم 135 درجه ساخته شده است که میلگرد خم نیمه استاندارد نامیده می شود . خم یک طرف 90 درجه و یک طرف 135 یک خم استاندارد نود درجه در یک سمت و یک خم استاندارد 135 درجه به شکل چنگک در طرف دیگر است به طور کلی برای ساخت میلگرد سنجاقی از آرماتورهایی با سایز هشت ، ده و از نوع AII به کار برده می شود . همچنین تعداد و فاصله هر کدام از این میلگرد ها باید مطابق با نقشه های محاسباتی سازه تعیین شوند این میلگرد اغلب در ستون و دیوار استفاده می شود افزایش مقاومت خمشی این بخش از ساختمان ، نقش بسزایی در مقاوم سازی خواهد داشت این نوع میلگرد علاوه بر اینکه به صورت مزدوج و عمود قرار می گیرد . بایستی به شکلی تنظیم شود که به صورت کامل میلگرد طولی سازه را پوشش دهد .
کاربرد میلگرد
اگر که فاصله آزاد آرماتور ها بیشتر از پانزده سانتیمتر باشد و یا تعداد آرماتورها بین خاموت ها بیش از سه عدد باشد نیاز است که آرماتور با خاموت و یا سنجاق نگهداری شوند . میلگردی که در یک انتها دارای قلابی با زاویه خم حداقل 135 درجه و بخش های مستقیم انتهایی به طول حداقل شش برابر قطر میلگرد یا ۷۵ میلیمتر و در انتهای دیگر دارای قلابی با زاویه خم حداقل نود درجه و قسمت مستقیم انتهایی به طول حداقل هشت برابر قطر میلگرد باشد این قلاب ها با میلگرد های طولی در محیط مقطع را دارا می باشند . محل خم نود درجه قلاب ها بایستی به شکل یک در میان در مقاطع متوالی در طول عضو باشد . همچنین در هر مقطع عضو فاصله میلگرد دوخت از یکدیگر برای محور طولی عضو نباید بیشتر از 350 میلیمتر باشد انتهای هر دو میلگرد دوخت بایستی در برگیرنده یک میلگرد طولی باشد و محل خم نود درجه آن بایستی در امتداد میلگرد طولی یک تعویض شود زمانی که در مقطع ستون ها تعداد میلگرد های طولی بیش از دوازده عدد باشد اغلب بستن میلگرد سنجاقی به صورت یک در میان موجب ایجاد مشکل لرزش در زمان بتن ریزی می شود مطابق با این آیین نامه میتوان به جای استفاده از این میلگرد از خاموت بسته لوزی شکل به کار برد در هر خاموت لوزی شکل تنها یک میلگرد طولی به صورت آزاد قرار داده می شود در ستون بتنی ستون ها دارای قسمتهایی می باشند که برای انتقال بار ساختمان ها به زمین از آن ها به کار برده می شود . به این دلیل که وظیفه انتقال بار به زمین را بر عهده دارند ، بایستی خیلی محکم باشند . در ساخت ستون بتنی پس از اینکه ستون را با آرماتور بندی اجرا نمودند ، پوششی از بتن روی آرماتور قرار خواهد گرفت . نکته قابل توجه این است که میلگرد رکابی باید با استفاده از سیم مفتول به طور کامل به میلگرد متصل شود
بررسی عوامل موثر بر قیمت میلگرد بر اساس این که میلگرد یکی از مصالح مهم و جدا نشدنی در امر ساختمان سازی است. از اهمیت خیلی بالایی برخوردار می باشد.
نحوه اجرا
همانطور که اشاره شد قسمت اصلی ستون های بتنی و دیوارهای برشی ، میلگرد سنجاقی می باشد که نحوه بستن آن بر اساس آیین نامه بین المللی تعیین شده است در قدم اول باید تعداد میلگرد مورد نظر مشخص شود که به تعداد آرماتورهای سنجاقی به طول ستون بتنی ، تعداد میلگرد های طولی و فاصله آن ها از هم بستگی دارد برای اینکه بگوییم به چند عدد میلگرد سنجاقی نیاز است بایستی ابتدا طول ستون و تعداد خاموت های آن را بدانیم برای مثال فرض کنید طول ستون دو متر باشد ، به خاموت به ازای هر پانزده سانتی متر لازم می باشد و هر خاموت نیز به یک میلگرد رکابی دارد که زاویه نود آن بصورت یکی در میان در امتداد برش ستون قرار داده می شود البته اگر تعداد میلگردهای طولی که در کنار هم قرار گرفته اند بیشتر باشد به تعداد بالاتری از آرماتور سنجاقی نیاز خواهد بود . ولی در حالت کلی تعداد میلگرد همینطور روش قرار گیری آنها در آرماتور بندی بستگی به نظر مهندس دارد در واقع خاموت یک آرماتور عرضی چهار گوش است که دور تا دور ستون را می گیرد البته خاموت نیز بسته به نوع استفاده به صورت اشکال لوزی ، مستطیل و مربعی تولید می شود که نوع لوزی آن برخلاف نوع مربعی آن که دور تا دور ستون می باشد چهار میلگرد را در اخل ستون در بر دارد
مزایا و معایب میلگرد سنجاقی
استفاده از قلاب دوخت مزیت های بسیاری دارد که به تعدادی از آن ها میتوان اشاره کرد این میلگرد به دلیل شکل خاصی که دارا است موجب ثابت شدن میلگرد های طولی در جای خود می شود و این مهم ترین مزیت آن میباشد این میلگرد به علت ساختار خاصی که دارد به آسانی اجرا می گردد و نیاز به تخصص خاصی ندارد میلگرد به علت سبک و کم حجم بودن آن امکان استفاده در هر بخشی را دارد اصلی ترین مزایای آن به دلیل شکل ظاهری که دارد ، ثابت نگه داشتن میلگردهای طولی در جای خود می باشد . مزیت دیگر اندازه کوچک و وزن سبک آن می باشد که موجب می شود تا در هر موقعیتی بتوان از آن به آسانی به کار برد . با ایجاد دشواری در زمان بتن ریزی باعث زیاد شدن میلگردها می شود به همین علت استفاده از این محصول توصیه می گردد . محدودیت استفاده از میلگرد سنجاقی معایب استفاده آن می باشد که برای میلگرد های کمتر از دوازده میلیمتر در هر مقطع ستون کاربرد زیادی دارد و برای تعداد بیشتر از میلگردهای دیگر غیر سنجاقی به کار می رود . بایستی تحت نظارت طراح متخصص انجام گیرد به این دلیل که فواصل اجرا در کار خیلی مهم می باشد و کمترین ایراد می تواند برای پروژه شما مشکل ساز باشد . اندازه خم ها بایستی مطابق با محاسبات دقیق انجام شود و هر اشتباهی میتواند زیان زیادی به بار آورد میلگرد سنجاقی در ابتدا بایستی به شکل پیش ساخته آماده سازی شود . این محصول را نمیتوان برای بیش از دوازده عدد میلگرد طولی به کار برد . نا گفته نماند که نصب و مراحل استفاده از این میلگرد بسیار پیچیده است و باید دقت و حوصله به خرج داده شود به این دلیل که کمترین انحراف از میزان استاندارد موجب ایجاد مشکلاتی در سازه می شود .